شبهای پیشاور4

قدمت شیعه از زمان پیغمبر گرامى اسلام(ص)
پرسش: آیا مذهب شیعه یک مذهب سیاسى است که به دست عبدالله بن سباى یهودى در زمان عثمان ـ خلیفه سوم ـ ابداع شد، سپس ایرانیان که با عربها سابقه بدى داشتند با این سلاح در مقابل اعراب مسلمان ایستادند.
آنگاه تشیع در زمان دیالمه تقویت گردید و سپس در زمان صفویه مذهب رسمى ایران شد.
در صورتى که در زمان نبى مکرم اسلام(صلى الله علیه وآله) نامى از شیعه وجود نداشته است؟
پاسخ: اولاً باید گفت که از دید شیعیان، عبدالله بن سبأ(1) یک یهودى و ملعون است و در اخبار شیعه از وى مذمت بسیار شده است.
ثانیاً شیعه یک حزب سیاسى نیست که در زمان خلافت عثمان درست شده باشد، بلکه سیر طبیعى اسلام است که در آن به دستورات حضرت خاتم الانبیاء(صلى الله علیه وآله) دقیقاً عمل شده است.
شیعه در لغت به معنى پیرو مى باشد و این کلمه براى این مورد اولین بار بر زبان خود صاحب وحى جارى شده است; بر زبان کسى که خداوند در قرآن کریم درباره او فرموده است: } وَما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى إِنْ هُوَ إِلاّ وَحْیٌ یُوحى{; «هرگز با هواى نفس سخن نمى گوید و سخن او غیر از وحى خدا نیست(2)».
و در قرآن این لفظ چند بار آمده است } وَإِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لاَِبْراهِیمَ{.(۳)

حافظ ابو نعیم احمد بن عبدالله ـ از محدثین بزرگ اهل سنت ـ در کتاب «حلیة الاولیاء» از ابن عباس روایت مى کند که چون آیه شریفه } إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ جَزاؤُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنّاتُ عَدْن تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اْلأَنْهارُ خالِدِینَ فِیها أَبَداً رَضِیَ اللهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ{; «آنان که ایمان آورده اند و نیکوکار شدند به حقیقت، بهترین اهل عالمند.
پاداش آن ها نزد خدا باغ هاى بهشت عدن است که نهرها زیر درختانش جارى است و در آن بهشت تا ابد جاودان و متنعمند و خدا از آن ها خشنود است(۴)».
بر پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) نازل شد، پیغمبر خطاب به على ابن ابى طالب(علیه السلام)فرمود: «یا على! در این آیه شریفه، مراد از خیر البریه تو و «شیعیانت» مى باشید.
روز قیامت تو و شیعیانت در حالى که خداوند از شما راضى و شما هم از خداوند راضى و خشنود هستید مى آیید(۵)».
ابو المؤید موفق بن احمد خوارزمى در مناقب حاکم ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله الحسکانى در کتاب «شواهد التنزیل لقواعد التفضیل»، محمد بن یوسف گنجى شافعى در «کفایة الطالب» و سبط ابن جوزى حنفى در «تذکرة الخواص» از یزید بن شراحیل انصارى، کاتب امیرالمؤمنین(علیه السلام) خبر داد که گفت: خودم از آن حضرت شنیدم که فرمود به هنگام رحلت خاتم الانبیاء پشت مبارک ایشان به سینه من بود، فرمود: «یا على! آیا آیه شریفه (کسانى که ایمان آورده اند و صاحبان عمل صالح و خیر البریه...) را نشینده اى؟ به درستى که آن ها «شیعیان» تو مى باشند و وعده گاه من و شما در روز قیامت، کنار حوض کوثر خواهد بود.
همان روزى که خلایق، براى رسیدگى به حساب گرد آیند، شما را نیز بخوانند، و شما روسفید خواهید بود و شما را پیشواى روسفیدان صدا زنند.»(۶)
جلال الدین سیوطى در تفسیر خود «الدر المنثور فى التفسیر بالمأثور» از ابن عساکر دمشقى شافعى از جابر بن عبدالله انصارى که از بزرگان صحابه خاتم الانبیا مى باشد نقل مى کند که گفت: در خدمت حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) بودیم که على ابن ابى طالب(علیه السلام)وارد شد، و پیغمبر فرمود: «قسم به کسى که جان من در قبضه قدرت او است، روز قیامت این مرد (اشاره به على(علیه السلام)) و شیعه او از رستگارانند(۷).
آنگاه آیه مذکور نازل گردید.
در همان تفسیر از ابن عباس نیز روایت شده که چون آیه فوق نازل شد، پیامبر(صلى الله علیه وآله)به على(علیه السلام)فرمود: «روز قیامت تو و شیعیانت در حالى که از خداوند راضى و خداوند هم از شما راضى باشد مى آیید(۸).
از جابر بن عبدالله انصارى در مناقب نیز نقل شده است که گفت: در خدمت پیامبر گرامى اسلام بودیم که على(علیه السلام)به طرف ما آمد.
پیغمبرخدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: «برادر من رو به شما آمد(۹)».
آنگاه به سمت کعبه نگاه کرد، دست على را بالا برد و فرمود: «قسم به کسى که جان من در قبضه قدرت اوست، این على و شیعیان او روز قیامت از رستگارانند(۱۰)».
سپس پیغمبر خدا(صلى الله علیه وآله)فرمود: على(علیه السلام) قبل از همه شما ایمان آورد و باوفاترین افراد به عهد خدا مى باشد و نیز عادل ترین شماها است و مرتبه اش در نزد پروردگار از همه شماها بالاتر است.
در همان وقت، آیه مذکور نازل گردید.
از آن به بعد هر گاه على(علیه السلام) در میان جمعى ظاهر مى شد، اصحاب پیغمبر مى گفتند: «بهترین مردم آمد(۱۱)».
ابن حجر در باب 11 صواعق و نیز علامه سمهودى در جواهر العقدین از «حافظ جمال الدین محمد بن یوسف زرندى مدنى» نقل مى کند که: چون آیه مذکور نازل گردید، پیغمبر اسلام خطاب به على(علیه السلام) فرمود: «یا على! تو و شیعیانت خیر البریه هستید.
روز قیامت تو و شیعیانت در حالى که از خدا راضى و خدا هم از شما راضى است، مى آیید و دشمنان تو با حالتى خشمناک که دستهایشان به گردنشان بسته مى باشد، خواهند آمد.
آنگاه امیرالمؤمنین(علیه السلام) پرسید دشمن من کیست؟ فرمود: کسى که از تو بیزارى مى جوید و تو را لعن مى نماید(۱۲)».
این حدیث با اندک اختلافى در مودة القربى نیز آورده شده است.
میر سید على همدانى شافعى در مودة القربى و ابن حجر در صواعق نیز از ام سلمه زوجه پیامبر نقل مى کند که آن حضرت فرمود: «یا على! تو و شیعیان و اصحابت در بهشت مى باشید(۱۳)».
در فصل نوزدهم مناقب، از رسول الله(صلى الله علیه وآله) خطاب به على(علیه السلام) نقل شده است: «مثل تو در امت من مثل عیسى بن مریم است(۱۴)» که قوم او سه فرقه شدند ـ مؤمنین و حواریون، دشمنان او که همان یهود بودند و غلات که درباره او غلو نموده و او را خدا و شریک خدا قرار دادند ـ امت من هم نسبت به تو، سه فرقه مى شوند: «فرقة شیعتک و هم المومنون; فرقه اى شیعیان تو هستند که همانا مؤمنین مى باشند»; فرقه اى هم دشمنان تو هستند و آنان ناکثین و شکنندگان عهد و بیعت با تو هستند و فرقه اى غلوکنندگان درباره تو هستند و آن ها گمراهان و جاحدین مى باشند.
سپس افزود: «یا على! تو و شیعیانت و دوستان شیعیان تو در بهشت و دشمنان و غلو کنندگان درباره تو، در آتش جهنم خواهند بود(۱۵)».
از طرفى دیگر چون در زمان حیات پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) چهار تن از بهترین صحابه خاص پیامبر یعنى:
1 . ابوذر غفارى،
2 . سلمان فارسى،
3 . مقداد ابن اسود کندى
4 . عمار یاسر
داراى این لقب (شیعه) بوده اند، مى توان دریافت که نه تنها لفظ شیعه بعد از خلافت عثمان به وجود نیامده بلکه از زمان حیات پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) این لفظ رایج بوده است.
از طرفى، حافظ ابو نعیم در حلیه الاولیا و ابن حجر در صواعق محرقه از ترمذى نقل نموده اند که پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: «خداوند مرا به دوستى چهار نفر امر نموده و خبر داده است که خدا این چهار نفر را دوست مى دارد(۱۶)» و این چهار نفر عبارت اند از: «على ابن ابى طالب(علیه السلام)، ابوذر، مقداد و سلمان».
ابن حجر نیز مشابه همین حدیث را از پیغمبر نقل مى کند: «بهشت براى سه نفر ـ على و عمار و سلمان ـ مشتاق است(۱۷)».
آیا اعمال و رفتار اصحاب خاص رسول الله(صلى الله علیه وآله) که خداوند امر و خبر از دوست داشتن آن ها داده است، دلالت بر حقانیت شیعه ندارد؟

---

۱-
راجع به عبدالله بن سبا چند نظر وجود دارد:
۱. عبدالله سبا افسانه اى است و وجود خارجى نداشته وسیف بن عمر تمیمى آن را ساخته است (علامه عسکرى).
  ۲. وجود خارجى داشته و قبلاً یهودى بوده، اسلام آورده، در زمان یهودیت غلو مى کرده، در اسلام هم غلو کرده است و توسط امیرالمؤمنین اعدام شده است.
  ۳. وجود خارجى داشته، ولى احادیث سیف بن عمر ساختگى بوده است و با توجه به شواهد این به حقیقت نزدیک تر است (علامه شبیرى زنجانى).
۲- نجم (53): 3 و 4
۳- صافات : 83 ; مریم : 69

۴- بینه (98): 7 و 8
۵- اللمعة البیضاء، ص413، حدیث 1125 ; شواهد التنزیل، ج 2، ص459 ; الدر المنثور، ج 8 ، ص589 ; المناقب، ص265، حدیث 247 ; شبهاى پیشاور، ص156 «أنت یا علی و شیعتک تأتی أنت و شیعتک یوم القیامة راضین مرضیّین».
۶- ینابیع المودة لذوى القربى، ج 1، ص125 و ج 2، ص357 ; شبهاى پیشاور، ص156 «أی علیّ أ لم تسمع قول الله تعالى: } إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ{ هم أنت و شیعتک و موعدی و موعدکم الحوض إذا اجتمعت الأمم للحساب تدعون غرّاً محجّلین»
۷- شواهد التنزیل، ج 2، ص467 ; المناقب، ص111 ; شبهاى پیشاور، ص157 «و الذی نفسی بیده إنّ هذا و شیعته لهم الفائزون یوم القیامة فنزل } إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ{».
۸- اللمعة البیضاء، ص413، حدیث 1125 ; شواهد التنزیل، ج 2، ص459 ; الدر المنثور، ج 8 ، ص589 ; المناقب، ص265، حدیث 247 «تأتی أنت و شیعتک یوم القیامة راضین مرضیّین».
۹- المناقب، ص111 ; شبهاى پیشاور، ص157 «قد أَتاکُم أخی».
۱۰- ینابیع المودة لذوى القربى، ج 1، ص197 ; شبهاى پیشاور، ص158 «و الذی نفسی بیده إنّ هذا و شیعته لهم الفائزون یوم القیامة».
۱۱- الدر المنثور، ج 6 ، ص379 ; المناقب، ص112 ; شبهاى پیشاور، ص158 «جاءَ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ».
۱۲- ینابیع المودة لذوی القربى، ج 2، صص357 و 452 ; النهایة، ج 3، ص276 به نقل از الغدیر، ج 3، ص78 ; شبهاى پیشاور، ص158 «یا علیّ أنت و شیعتک تأتی أنت و شیعتک یوم القیامة راضین مرضیین و یأتی أعداؤک غضباناً مقمحین قال یا رسول الله و من عدوّی؟ قال: من تبرأ منک و لعنک».
۱۳- المناقب، ص113 ; ینابیع المودة لذوى القربى، ج 1، صص328 و 425 ; شبهاى پیشاور ص159 «یا علیّ أنت و أصحابک فی الجنّة أنت و شیعتک فی الجنّة».
۱۴- الشیعة فى احادیث الفریقین، ص128 به نقل از المناقب، ص226 ; ینابیع المودة لذوى القربى، ج 2، ص109 ; شبهاى پیشاور، ص159 «مثلک فی أمتی مثل المسیح عیسى بن مریم».
۱۵- المناقب، ص317 ; ینابیع المودة لذوى القربى، ج 1، ص328 ; شبهاى پیشاور، ص159 «فأنت یا علیّ و شیعتک فی الجنّة و محبّوا شیعتک فی الجنّة و عدوّک الغالی فیک فی النار».
۱۶- تاریخ الکبیر، ج 9، ص31 ; مستدرک الحاکم، ج 3، ص131 ; شبهاى پیشاور، ص161 «إنّ الله أمرنی بحبّ أربعة و أخبرنی أنّه یحبّهم».
۱۷- سنن الترمذى، ج 5 ، ص332 ; مسند ابویعلى، ج 5 ص166 ; شبهاى پیشاور ص161 «الجنّة تشتاق إلى ثلاثة; علیّ و عمّار و سلمان».